هفته سیزدهم بارداری به شما این نوید را می دهد که از سه ماهه اول حاملگی خود با موفقیت گذر کرده اید و وارد سه ماهه
دوم بارداری شده اید.حالات مربوط به سه ماهه اول که شما را اذیت می کرد کم کم از بین می رود و به دلیل افزایش خونرسانی به بافت ها احساس شادی بیشتری دارید و حتی میل جنسی تان زیادتر شده.اکنون می توانید برای خرید لباس های بارداری اقدام کنید.
بدن مادر در هفته سیزدهم بارداری :
هفته سیزدهم بارداری سطح ماده H.C.G،استروژن و پروژسترون دوباره تغییر می کند و در اکثر مادران عوارض اولیه بارداری مانند حالت تهوع از بین می رود.اشتها و انرژی در این هفته افزایش یافته و ضخامت تقریبی رحم حدودا به 12 سانتی متر می رسد و پزشک با لمس قسمت تحتانی شکم توده نرمی که از لگن خارج شده را می تواند لمس کند.
از این هفته :
مادر کم کم تغییراتی در پستان های خود حس می کند که نشان دهنده آماده شدن بدن برای شیردهی می باشد البته این بدان معنی نیست که مادر شیر داشته باشد.پستان های مادر به طور قابل ملاحظه ای بزرگتر و برآمده تر شده و سیاهرگ هایی در زیر پوست آنها دیده می شود.
در سه ماه دوم بارداری سینه های مادر شروع به تولید کلستروم یا آغوز می کند. آغوز یک ماده بسیار مغذی و زردرنگی است که غذای کودک را در روزهای اول تولدش تامین می کند و در آغاز شیردهی از پستان های مادر خارج می شود که سرشار از پروتئین،مواد مصونیت زا و به نوعی فاکتور رشد حساب شده و روده های شیرخوار را رشد می دهد و آماده پذیرایی از شیر مادر می کند.
علائم شایع هفته سیزدهم بارداری :
1- تداوم سوزش سردل :
نوشیدن شیر در حالت طبیعی مانع از تراوش اسید معده به داخل مری می شود بنابراین شما به عنوان یک مادر در دوران حاملگی
نباید مصرف شیر را فراموش کنید.
2- احساس درد در لگن خاصره :
اکثر مادران باردار در دوران بارداری خود درد لگن و شکم را تجربه می کنند و علت این درد کشیده شدن رباط های رحم به دلیل
بزرگ شدن جنین بوده که موجب ناراحتی بیشتر در لگن خاصره می شود.
3- نشت ترشح از واژن :
به عنوان یک مادر باردار باید به خاطر داشته باشید که نمی توانید با پوشیدن یک لباس زیر نازک با ترشحات واژن مقابله کنید زیرا
این ترشحات شیری رنگ بسیار رقیق بوده و بوی خفیفی دارد که برای محافظت از مجرای زایمان شما از عفونت ها در طول
دوران حاملگی افزایش پیدا کرده است.همچنین وجود این ترشحات باکتری ها را در واژن شما در یک تعادل سالم نگه خواهد داشت.
4- به وحود آمدن درد لگن با تخلیه خون یا نشت ادرار :
از دست دادن خون یا نشت ادرار یا هر نوع مایع دیگری در مادران باردار باعث درد لگن می شود و بروز این حالت می تواند به جنین
و مادرش صدمه بزند همچنین این ترشحات می تواند نشانه ای از سقط جنین هم باشد بنابراین در صورت بروز چنین شرایطی
حتما با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
5- افزایش خون در زیر پوست مادر و تغییرات در فشارخون :
در سه ماهه دوم بارداری حجم خون در بدن مادر افزایش می یابد و این افزایش خون برای پاسخگویی به خواسته های رحم
به منظور تغذیه کردن جنین در حال رشد نیاز است.همچنین یکی از مزایای افزایش خون برای مادر باردار این است که احتمالا
در هنگام زایمان طبیعی و یا عمل سزارین ممکن است مادر خون زیادی از دست بدهد.
احتمال کاهش فشارخون در هفته 13 :
احتمال کاهش فشارخون مادر وجود دارد اما این شرایط خطرناک و مضر نیست و جای نگرانی وجود ندارد مگر اینکه بیش از حد
فشارخون کم شده باشد.قابل ذکر است که فشارخون بسیار پایین می تواند جریان خون رسیده به جنین را کاهش دهد.
6- افزایش سایز دور کمر :
با رشد جنین و بزرگ شدن شکم سایز کمر شما افزایش پیدا کرده و همچنین دیگر جایی برای انکار حاملگی وجود نخواهد داشت.
7- حساسیت و خارش پوست :
اکثر مادران باردار از خارش پوست خود در قسمت های مختلف بدنشان شکایت می کنند.خارش،ناحیه پوست شکم و دست و پا
را بیشتر از قسمت های دیگر فرا می گیرد.حساسیت بدن به بارداری می تواند دلیل خارش پوست باشد به منظور تسکین خارش
و برای جلوگیری از آسیب به پوست دوش آب گرم در فصل زمستان توصیه می شود.
بچه من چقدر بزرگ شده است؟
یکی از مسائلی که قبل از هر معاینه پزشک به آن توجه می شود این است که نوزاد چقدر رشد کرده است. زیرا وقتی به روز اول نگاه می کنید، کودک شما که به صورت سلولی شروع به زندگی کرده است، در پایان 40 هفتگی به شکل انسانی می رسد. البته این یک اتفاق معجزه آسا است. در حال حاضر انتظار می رود وزن و قد نوزاد 13 هفته ای مانند جدول زیر باشد.
سن حاملگی (هفته) | جرم (گرم) | طول (سانتی متر) |
هفته سیزدهم | 15-25 | 6-8 |
تغذیه مناسب مادر در هفته سیزدهم بارداری :
1- مصرف هویج و فلفل در حاملگی :
هویج و فلفل قرمز دارای بتاکاروتن هستند که در بدن تبدیل به ویتامین A می شوند و برای تکمیل رشد پوست،استخوان،چشم و
دیگر اندام های جنین ضروری می باشند و منبع بسیار خوبی از ویتامین های B6 و C و فیبر بوده که به حرکات روده کمک می کند.
تکه های خورد شده هویج را می توان در بیشتر خوراکی ها استفاده کرد همراه با کمی روغن زیتون،سیر و لیموترش.
میزان بسیار بالای ویتامین A به روش های مختلف خطر نقص مادرزادی را افزایش می دهد( بر خلاف بتاکاروتن که طی دوران حاملگی
بی خطر است ) بنابراین مراقب مصرف ویتامین A در اشکال مختلف باشید زیرا این ویتامین در اکثر مکمل ها و غذاهای غنی شده،
محصولات پوستی،داروها وجود دارد.
2- قندهای غذایی :
که در انواع مختلفی از مواد غذایی یافت می شوند شامل:فروکتوز میوه ها،لاکتوز شیر و قندهای افزودنی مانند:شیره ذرت و شکر
و دکستروز هستندآنها را با برچسب هایی که رویشان نوشته شده است “بدون قند افزودنی” اشتباه نگیرید.به طور حتم محصول
حاوی مقداری قند طبیعی است بنابراین این مواد غذایی با دارا بودن مقداری قند طبیعی باعث بالا رفتن فشار خونتان می شود.
کافئین :
مصرف بیش از اندازه و زیاد کافئین در سه ماهه اول بارداری که اندام های جنین شکل می گیرند و خطر سقط نیز وجود دارد
می تواند خطرناک باشد اما پس از گذراندن دوره ی بحرانی و رسیدن به سه ماهه دوم نباید تعادل مصرف خود را به هم بزنید.
- کافئین از جفت رد شده و به جنین می رسد و همچنین وارد شیر مادر شده و در زمان شیرخوار بودن نوزاد باعث بی خوابی
و بی قراری او می شود همچنین باعث تشنگی و مصرف بیش از حد آب شده و دفع این آب،دفع کلسیم را به همراه دارد،در صورتی
که جنین برای رشد و داشتن استخوان های سالم و قوی به کلسیم ( مواد غذایی حاوی کلسیم در بارداری ) زیادی نیاز دارد.
- کافئین به دلیل دارا بودن ترکیب شیمیایی موجب تحریک دستگاه اعصاب مرکزی می شود این ماده در انواع مختلف
نوشیدنی ها و غذاها مثل نوشابه و شکلات و یا حتی برخی داروها یافت می شود.
- مصرف چهار فنجان قهوه در طول روز موجب اختلال رشد جنین و در نتیجه پایین بودن وزن او در زمان تولدش می شود.
3- رشد فرزند شما :
فرزند شما به سرعت در حال رشد می باشد بنابراین باید در انتخاب مواد غذایی خود بسیار دقت کنید و از ویتامین ها و
مواد معدنی،مواد مغذی و کالری دار برای رشد فرزندتان استفاده کنید.در نیمه ی دوم بارداری شما فقط به 340 کالری اضافه
در روز نیاز دارید.
هرگز از پنیرهای نرم استفاده نکنید و از مصرف پنیر فتا،بری و غیره خودداری کنید مگر اینکه دارای برچسب شیر پاستوریزه باشد.
نکته جالب :
فرزند شما کم کم مزه غذاهایی را که می خورید متوجه می شود و این می تواند در آینده بر ترجیح غذایی او تاثیرگذار باشد.
هشدارهای لازم برای این هفته :
در صورت داشتن هریک از علائم زیر در سه ماهه دوم سریعا به پزشکتان مراجعه کنید
خروج مایه از واژن :
می تواند نشانه پارگی زودتر از موعد کیسه آب و زایمان زودرس باشد.
خون ریزی شدید :
نشانه سقط جنین می تواند باشد و یا نشانه عفونت لگنی،کنده شدن جفت و یا باز شدن دهانه رحم جهت زایمان زودرس.
تهوع و استفراغ شدید :
در صورت شدید بودن این حالت حتما به پزشک مراجعه کنید.
درد کمر یا شکم :
ممکن است نشانه ی باز شدن دهانه رحم جهت زایمان زودتر از موعد باشد انقباضات فراتر از 6 تا در هر ساعت نشانه
زایمان زودرس است.
توصیه های لازم برای این هفته :
- اگر زود گرمتان می شود و آدم گرمایی هستید می توانید از لباس هایی استفاده کنید که با پارچه طبیعی
مثل کتان و نخ درست شده اند.
- از هم اکنون می توانید در جلسات آموزشی ویژه زمان وضع حمل شرکت کنید،هدف از تشکیل این کلاس ها آشنایی با
مراقبت های دوران بارداری و فرآیند زایمان است.
- سعی کنید از اسیدی شدن معده خود جلوگیری کرده و از مصرف غذاهای اسیدی چرب و ادویه ای تند خودداری کنید.
همچنین بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز نکشید و وعده ها غذایی را به هم نزدیکتر اما کم حجم تر کنید و استفاده از آنتی اسیدها
و کربنات کلسیم را نیز فراموش نکنید.
- هورمون هایی که در دوران حاملگی باعث ایجاد جوش در مادر می شوند ممکن است در یک مادر دیگر موجب لطافت و
نرمی پوست شوند. بهتر است قبل از پوشاندن جوش ها با مواد آرایشی با پزشک خود مشورت کنید.
مواظب دندان هایتان باشید :
بارداری بر دندان ها و لثه های شما نیز مانند دیگر نقاط بدن اثر می گذارد بنابراین نه برای داشتن لبخند زیبا بلکه برای محافظت
از خود و فرزندتان باید مراقب دندان هایمان باشیم.شما در این دوران غذای بیشتری می خورید همچنین هورمون های بارداری
موجب تورم،نرم تر و حساس شدن لثه هایتان می شود.
ورم لثه :
اکثر خانم ها در دوران حاملگی دچار این مشکل می شوند ورم لثه ناشی از بارداری بر اثر پلاک های چسبنده غشاهای بی رنگی
که روی دندان ها تشکیل و موجب فساد آنها می شوند ایجاد می شود.
میکروب ها را از خودتان دور کنید :
بعضی از مواد غذایی به تعداد زیادی باکتری و میکروب آلوده هستند و می توانند بیماری مادر و حتی دلیل سقط شدن یا ایجاد
نقایص مادرزادی در جنین شوند که لازم است از مصرف آنها خودداری کنید.
لیستریا :
یک بیماری نادری می باشد که امکان وجود آن در مواردی مانند:پنیر نرم،شیر غیر پاستوریزه و غذاهای قورمه شده
که به صورت سرد مصرف می شوند است،کلوچه های گوشتی که در آنها گوشت استفاده می شود،گوشت های پخته آماده و
غذاهای گوشتی فلفلی نیم پز.
اگر غذای آلوده در یخچال نگهداری شود باکتری همچنان به رشد و تکثیر خود ادامه می دهد اما اگر این باکتری به صورت
طبیعی و تحت دمای پاستوریزاسیون باشد از بین می رود.
سقط جنین در سه ماهه دوم :
سقط جنین در سه ماهه دوم حاملگی جزو اتفاقات بسیار نادر محسوب می شود.مادر باردار با توجه به حالات روحی و روانی
خود پس از رخ دادن این رویداد باید بلافاصله به یک پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کند.سقط جنین در سه ماهه دوم
تمام حاملگی های آینده مادر را در معرض خطر قرار می دهد.
دلایل سقط جنین :
1- دهانه رحم نامناسب :
دهانه رحم نقش بسیار مهمی را در طول دوران حاملگی دارد زیرا پس از حاملگی نرم شده و بسته می ماند بنابراین
تا فرا رسیدن تاریخ زایمان جنین در رحم مادر خود در امان است.اگر دهانه رحم شما نامناسب باشد در سه ماهه دوم بارداری
دهانه آن گشاد شده و باعث سقط جنین می شود.
2- مشکلات کروموزومی :
در سه ماهه دوم بارداری یکی از اصلی ترین مشکلات سقط جنین مشکلات کروموزومی است اگرچه ممکن است این
مشکلات در سه ماهه اول هم وجود داشته باشد اما در اسکن معمولی قابل تشخیص نبوده و در بیشتر موارد جنین
خود به خود سقط می شود که در سه ماهه اول مشخص نمی شود.
دلایل دیگر سقط جنین :
- قلب معیوب جنین
- جدا شدگی جفت
- کنده شدن جفت ( پایین افتادگی جفت )
- ترومبوفیلی
- عفونت در اندام تناسلی
- زخم داخلی یا خارجی شکم
سونوگرافی جنین در هفته 13 :
احتمالا در هفته 13 حاملگی سر جنین در سونوگرافی به سمت راست نشان داده شود همچنین ممکن است با سونوگرافی این هفته
جنسیت فرزند شما نیز مشخص شود.در حالی که جنین زانوهای خود را خم کرده است اما پاهای او به وضوح قابل مشاهده می باشد.
در این هفته با اندازه گیری CRL سن دقیق بارداری و جنین مشخص می شود با سونوگرافی هفته سیزدهم بارداری وضعیت
استخوانی سر جنین و معده،مثانه و اندام های او نیز مشخص می شود.
لکه بینی :
اگر جفت پایین باشد احتمال لکه بینی و خون ریزی وجود دارد که به مادران توصیه می شود در صورت بروز این حالت از داشتن
رابطه جنسی خودداری کرده و استراحت کنند،فعالیت هایی را که مجبور هستند سرپا باشند را محدود کرده و در صورت نیاز
مشورت با پزشک خود از قرص،شیاف یا آمپول پروژسترون استفاده کنند.
آزمایش ژنتیک در هفته سیزدهم بارداری :
بهتر است با پزشک خود در مورد لزوم انجام غربالگری خاص مشورتی داشته باشید.از هفته 11 تا 14 بارداری برای ارزیابی
جنین ممکن است یک سونوگرافی انجام دهید تا مقدار مایع پشت گردن او مشخص شود.که در جنین مبتلا به سندروم داون
یک مشکل است.زنان باردار سه نوع آزمایش خون می توانند انجام دهند که برای انواع مختلف ناهنجاری های ژنتیکی از جمله
سندروم داون و اسپینابیفدا،تریزومی 18 مورد استفاده قرار می گیرد.
آزمایش ها عبارتند از :
غربالگری متوالی :
ما بین هفته های دهم تا سیزدهم بارداری و نیز مجددا ما بین هفته های پانزدهم تا بیستم انجام می شود و این غربالگری
برای 6 پروتئین جنین توصیه شده و همچنین این آزمایش 92% بارداری های سندروم داون را تشخیص می دهد.
غربالگری سرم یک پارچه :
دراین غربالگری،خون مادر را برای 6 پروتئین طی هفته های دهم تا سیزدهم و همچنین مجددا پانزدهم تا بیستم مورد آزمایش
قرار می دهند و 88% سندروم های داون را شناسایی می کنند.
غربالگری چهارگانه :
مادرانی که دو غربالگری اول را انجام نداده اند حتما باید این آزمایش را انجام دهند این تست در طی هفته های پانزدهم تا بیستم
انجام می شود و چهار پروتئین جنینی مورد آزمایش قرار گرفته همچنین با انجام آن 79% احتمال شناسایی سندروم داون وجود دارد.
وضعیت جنین شما در هفته سیزدهم بارداری :
اکنون جنین شما از فرق سر تا انتهای بدنش حدود 7.5 سانتی متر بوده ( یعنی به اندازه یک میگوی بزرگ طول دارد ) و وزن او
حدودا 30 گرم می باشد.صرف نظر از اندازه اندام های او نسبت به یکدیگر بدن فرزند شما در داخل رحم به طور کامل تشکیل
شده است.
هرچند کودک شما در هفته سیزدهم بارداری هنوز خیلی کوچک است اما احتمالا شکم شما به زودی به اندازه ای بزرگ می شود
که همه از حاملگیتان باخبر شوند.اکسیژن مورد نیاز جنین همچنان به وسیله شما تامین می شود اما شش های او باز و بسته شده
و عضلات قفسه سینه اش کار می کنند.جفت جنین نیز به تولید هورمون و سلول های خونی می پردازد.
یکی از شگفت انگیزترین تغییرات این هفته :
به وجود آمدن اثر انگشت بر روی دست های کوچک کودک شما می باشد و کلیه هاو مجاری ادراری او نیز در حال فعالیت بوده
حالا دیگر ادرار را به داخل مایع آمنیوتیک ( که قبلا می بلعید ) می ریزد.
فرزند شما در هفته 13 حاملگی دیگر مانند هفته های پیش بدون مشخصات و رشد اندام های بدن نمی باشد حالا دیگر
تمام اعضای بدن او به طور کامل رشد کرده اند.به یاد داشته باشید که جنین شما هفته 13 مانند یک انسان کوچک و کامل
بوده و بسیاری از ویژگی ها بدن او نیز به طور کامل رشد کرده و در جای مربوط به خود قرار گرفته اند.
پوست جنین :
در هفته سیزدهم بارداری پوست جنین شما به قدری شفاف شده است که رگ ها و تمام اندام های او در زیر پوستش به وضوح
قابل مشاهده می باشد و همچنین بیش از پیش رطوبت ناپذیر بوده و هیچ چربی در زیر پوست وجود ندارد فقط با موهای نرم
“کرک های جنین” پوشانده شده است
و به خوبی دیده می شود پوست او به دلیل شناور بودن در آب بسیار نرم و لطیف است.اگر جنین شما دختر باشد در حال حاضر
تخمدان های او بیش از 2 میلیون تخمک برای استفاده کردن در آینده انباشته کرده اند.
ورزش مادر در این هفته :
اگر در سه ماهه اول از بارداری خود فعالیت ورزشی چندانی نداشته اید می توانید از همین حالا با مشورت پزشکتان ورزش
را شروع کنید.پیاده روی فعالیتی بسیار مفید است به ویژه برای افرادی که ورزشکار نیستند و قبل از حاملگی ورزش نمی کردند.
شما اگر قبل از حاملگی دو آهسته یا تند انجام می دادید و یا به کلاس های ایروبیک رفته یا شنا می کردید حالا نیز می توانید
همان فعالیت ها را انجام دهید.در صورت آماده نبودن بدنتان اول به آرامی ورزش کنید و هرگاه احساس آمادگی کردید به سرعت
قبل از حاملگی خود بازگشته و ادامه دهید.
- احتمالا در هنگام ورزش کردن حس کنید که نفس کم می آورید و علت آن این است که شما حالا به جای دو نفر ورزش می کنید
- اگر در ورزش از وزنه استفاده می کنید وزن آنها را کاهش داده و هرگز اجازه ندهید ضربان قلب شما بالاتر از 140 شود
اینکار موجب گرم شدن بدن شده و جریان خون رحم را کم تر می کند.
یوگا:
یکی از بهترین ورزش های دوران بارداری محسوب می شود همچنین پزشکان در این دوران شنا را نیز توصیه می کنند.